تبیین درک و تجربه متخصصین زنان و ماماها از معاینه بکارت و پیامدهای آن: یک مطالعه کیفی

مقدمه: معاینه بکارت در برخی کشورها از جمله ایران به صورت سنتی و عرفی شناخته شده است. اهداف اصلی برای انجام این معاینه در فرهنگ های گوناگون شامل ارزیابی خویشتن داری، تأخیر در ایجاد رابطه جنسی تا زمان ازدواج، پیشگیری از ایدز و سایر بیماری های مقاربتی و حفظ شرافت خانوادگی با دفاع از بکارت دختران می باشد. به علت وجود دیدگاه‌های متفاوت در رابطه با معاینه بکارت و اقدام به عمل جراحی برای ترمیم آن از جانب گروه پزشکی و ارائه‎دهندگان خدمات بهداشت باروری، بازنگری در نقش و وظایف آنان ضروری به نظر می رسد. مطالعه کیفی حاضر با هدف تبیین درک و تجربه متخصصین زنان و ماماها از معاینه بکارت و پیامدهای آن انجام شد. روش کار: این مطالعه کیفی با روش تحلیل محتوا انجام شد. مشارکت‌کنندگان در این مطالعه 15 نفر، شامل 7 متخصص زنان و 8 مامای واجد شرایط پژوهش بودند که در ابتدا با روش هدفمند و سپس با روش گلوله برفی انتخاب و مورد مصاحبه عمیق فردی قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها از راهنمای سؤال اولیه استفاده شد. تمام مصاحبه‌ها ضبط و تایپ شد و با روش تحلیل محتوای قراردادی آنالیز شدند. یافته ها: تحلیل داده‌های کیفی منجر به ظهور سه طبقه "ماهیت معاینه"، "الزامات معاینه" و "پیشگیری از پیامدهای منفی معاینه" بود که در طبقه "ماهیت معاینه" سه زیر طبقه: "علل معاینه بکارت"، "ارزش تشخیصی معاینه" و "پیامد معاینه"، در طبقه "الزامات معاینه" زیر طبقات: "لزوم برنامه‌ریزی برای نظارت بر انجام معاینه و پیامدهای حاصل از نتایج منفی"، "آموزش، حمایت و امنیت سیستم پزشکی و مامایی" و "اخلاق و حقوق بهداشت باروری" بود و در طبقه سوم یعنی "پیشگیری از پیامدهای منفی معاینه" دو زیر طبقه: "راهکارهای توانمندسازی جامعه" و "راهکارهای پیشگیری از پیامدهای ناشی از اعلام نتیجه" جای گرفتند. نتیجه‌گیری: معاینه بکارت مرتبط با مداخلات پزشکی مانند پیشگیری، درمان و بازتوانی نیست. این معاینه نمی تواند عدم وجود رابطه جنسی را اثبات کرده و دارای پیامدهای نامطلوب است، چنین ارتقاء سیستم بهداشتی در رابطه با کیفیت انجام این معاینه و توانمندسازی جامعه مبتنی بر آموزش، دو رویکرد اساسی برای حفظ حقوق بهداشت باروری می باشند.